Dobra jakość ziemniaków jest podstawowym wymogiem stawianym przez rynek przetwórstwa i cenną kartą negocjacyjną rolnika. Jakie standardy należy zachować, aby odpowiednio przygotować bulwy do schłodzenia i ograniczyć ryzyko strat jakości na etapie ich długotrwałego przechowywania?
Skontroluj jakość bulw przed zasypem
Zanim ziemniaki trafią z pola do przechowalni, czeka je etap czyszczenia, sortowania i kontroli jakości. Ta ostatnia czynność ma ogromne znaczenie dla powodzenia procesu długotrwałego przechowywania bulw. Wiedza o jakości i kondycji produktu na etapie zasypu jest bowiem niezbędna do podejmowania właściwych decyzji w zarządzaniu klimatem przechowalni. Dobrej jakości surowiec, zbierany w sprzyjających warunkach pogodowych, będzie mniej wymagający w przechowaniu niż ten, który jest mokry, z mechanicznymi uszkodzeniami, czy zarzewiem chorób grzybicznych lub bakteryjnych. Dlatego upewnij się, wykonując próby, jakim produktem dysponujesz, zanim trafi on na magazynową pryzmę. Próby te należy wykonać już na etapie zbiorów, oceniając i kontrolując jakość kopania oraz na etapie zasypu do przechowalni, pobierając bulwy bezpośrednio z przenośnika taśmowego, aby zweryfikować poziom ewentualnych obić i uszkodzeń.
Niezwłocznie rozpocznij fazę suszenia i gojenia
Faza ta trwa około 2-3 tygodni i powinna się rozpocząć jak najszybciej, czyli praktycznie zaraz po zasypaniu pierwszej części przechowalni z uwagi na potencjalną obecność mokrych bulw na układanej pryzmie. To etap nie tylko osuszania ziemniaków, ale również usuwania wydzielanej przez nie wilgoci oraz ciepła i dwutlenku węgla, powstałego w procesie ich oddychania. Przeprowadzony w niewłaściwy sposób, zwiększa ryzyko pogorszenia jakości produktu oraz rozwoju chorób grzybowych i bakteryjnych w przechowalni, co z kolei skutkuje zwiększeniem strat przechowalniczych. Jak tego uniknąć?
- rozpocznij intensywne wietrzenie bulw, pamiętając jednak o tym, że nadmiar wentylacji może powodować ubytek w ich masie;
- do suszenia użyj powietrza, które ma niższy punkt rosy o punktu rosy suszonych ziemniaków (punkt rosy jest to temperatura, w której może rozpocząć się skraplanie powietrza, czego bardzo chcemy unikać w przechowywaniu ziemniaków);
- utrzymuj temperaturę bulw na poziomie 12-16°C, jeśli temperatura zwiezionych z pola ziemniaków nie przekracza 10°C, ogrzej je maksymalnie do 12°C;
- bulwy możesz ogrzewać za pomocą grzejników lub powietrzem zewnętrznym, jednak zwróć uwagę na punkt rosy tego powietrza;
- skontroluj ręcznie poziom wysuszenia bulw na pryzmie, sprawdzając bulwy na głębokości 50 cm od góry zasypu;
- rejestruj podstawowe parametry dotyczące klimatu przechowalni (zmiany temperatury produktu, ilość godzin wentylacji na dobę, zmiany wilgotności względnej produktu, zmiany stężenia CO2, temperatury kanałów) oraz zewnętrznych warunków pogodowych.
Zadbaj o odpowiednie warunki do gojenia i dojrzewania bulw
To faza, w której dochodzi do wygojenia ran skórki ziemniaka powstałych na etapie zbiorów, transportu i zasypu do przechowalni. Ewentualne obicia, zadrapania, czy nacięcia powinny się zabliźnić na tyle, aby nie stanowić problemu na dalszym etapie przechowywania produktu. Skórka ziemniaka ulega wówczas skorkowaceniu, co ogranicza nadmierne parowanie wody z bulw i zapobiega wniknięciu w nie szkodliwych mikroorganizmów. Faza ta trwa od 10 do 21 dni w zależności od temperatury powietrza zewnętrznego oraz odmiany ziemniaków. Im wyższa jest wspomniana temperatura, tym okres gojenia będzie krótszy. Jakie warunki w przechowalni decydują o prawidłowym przebiegu procesu gojenia i dojrzewania bulw?
- utrzymuj temperaturę powietrza w przechowani na poziomie 12-18°C oraz jego względną wilgotność w przedziale 95-98%;
- unikaj fluktuacji temperatury w przechowalni oraz utrzymywania jej wyższych wartości w dłuższym okresie czasu z uwagi na ryzyko rozwoju procesów gnilnych w pryzmie.
Opracowanie: Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego ASAP.
