Ostatnio mówi się coraz więcej o wykorzystywaniu świń w innych dziedzinach, nie tylko jako dostarczycieli mięsa.
Na świecie około 40 % spożywanego mięsa stanowi wieprzowina, w Polsce prawie 60%. Taki kierunek użytkowania tych zwierząt będzie na pewno jeszcze długo dominował, jednak od dawna doceniano również inne zalety tego gatunku zwierząt.
Świnie ryjąc spulchniały glebę, służyły człowiekowi w polowaniu, jako zwierzęta gończe lub towarzyszyły w życiu codziennym jako ulubieńcy. Wyjątkowo czuły zmysł węchu wykorzystywany był do poszukiwania trufli – szczególnie we Francji. Świnie stały się też postrachem przemytników narkotyków. W tej nowej roli spisują się lepiej niż niejeden wyszkolony pies, kontrolując bagaże pasażerów niektórych portów lotniczych. (Można je spotkać na lotniskach we Frankfurcie, Sztokholmie czy Londynie).
Świnie, dzięki szczególnemu podobieństwu budowy anatomicznej narządów wewnętrznych i przebiegu procesów fizjologicznych, stały się wdzięcznym materiałem do testowania środków służących człowiekowi. Wykorzystuje się je jako zwierzęta laboratoryjne do różnego rodzaju badań i doświadczeń, między innymi:
- do badań nad rolą bakterii i innych mikroorganizmów w trawieniu, przemianie materii oraz nad znaczeniem witamin i soli mineralnych w organizmie,
- do badań z zakresu farmakologii i toksykologii różnych substancji chemicznych i leków,
- do badań z zakresu mikrobiologii i wirusologii, immunologii oraz alergologii i dermatologii,
- w chirurgii do różnego rodzaju przeszczepów kostnych, naczyniowych, skórnych i narządowych.
Świnie są także dobrym modelem do badań nad powstawaniem i rozwojem miażdżycy.
Świnie z wielu powodów są szczególnie atrakcyjnym obiektem transgenicznych modyfikacji. Wyniki badań przeprowadzonych na świniach przenoszone są na człowieka z dużo większą wiarygodnością niż uzyskane w doświadczeniach na psach, gryzoniach czy innych zwierzętach laboratoryjnych. Szczególnie chodzi tu o produkcję przez zwierzęta transgeniczne specyficznych białek wykorzystywanych w leczeniu ludzi. Są to czynniki krzepliwości krwi, aktywatory plazminogenu biorące udział w rozpuszczaniu zakrzepów. Inną płaszczyznę wykorzystania świń transgenicznych stanowią przeszczepy tkanek i narządów pomiędzy osobnikami należącymi do różnych gatunków zwane ksenotransplantacjami. Z rozwojem tego kierunku wiąże się duże nadzieje na rozwiązanie problemów znalezienia odpowiedniej liczby dawców organów do przeszczepiania ludziom. Dane medyczne wskazują, że tylko połowa z wielu tysięcy osób, którym życie mogą uratować przeszczepy, ma szansę na znalezienie odpowiednich dawców.
Szkocka firma biotechnologiczna uzyskała pierwsze w świecie transgeniczne klony świń. Jest to pierwsza udana próba uzyskania prosiąt, z których każde posiada w swoim DNA obcy gen. Do tej pory uzyskiwano jedynie klony zwykłych świń. Produkcja takich genów pozwoliłaby na szerokie wykorzystywanie organów zwierzęcych w przeszczepach (nerki, serce i inne organy). Idea wykorzystywania organów świńskich do przeszczepów u wielu ludzi budzi jednak wiele kontrowersji. Podnoszony jest aspekt etyczny w przeszczepianiu człowiekowi organów zwierzęcych. Niewątpliwie punkt widzenia chorego człowieka oczekującego na przeszczep ratujący mu życie jest mniej radykalny.
Jednak droga do takich wykorzystań świń jest jeszcze długa i na razie świnie w dalszym ciągu pozostaną głównym dostarczycielem mięsa dla ludzi.
Źródło: Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, www.kpodr.pl, fot. sxc.hu
