W tym niełatwym biznesie, jakim jest rolnictwo, trudno czasem mówić o dalekosiężnych planach, jeśli się walczy o płynność finansową tu i teraz. Ale bez tych planów ta walka też może nie mieć końca. Czy rolnictwo zrównoważone to dobry plan na jutro?
Dla niektórych rolnictwo zrównoważone to wciąż Mount Everest zawiłych przepisów prawnych, zaleceń agrotechnicznych realizowanych z reguły zgodnie z unijnym programem, a nie do końca w przekonaniu o ich rzeczywistej opłacalności dla prowadzonego biznesu. Tym samym temat, choć praktycznie realizowany, w kontekście jego zrozumienia de facto nadal pozostaje w sferze teorii. Dlaczego rolnictwo zrównoważone ma być skutecznym planem na jutro? I kto może skorzystać na tym modelu zarządzania gospodarstwem rolnym?
Inwestycja z dłuższym terminem zwrotu
Tempo zmian w globalnej gospodarce i w klimacie Ziemi pokazuje, że dotychczasowy, konwencjonalny model prowadzenia działalności rolniczej przestaje się sprawdzać. To fakt nie tylko stwierdzony przez naukowców, ale skutek realnie odczuwany przez współczesne rolnictwo. Brakuje gruntów rolnych pod uprawę, zasobów wodnych, a przetaczające się przez świat susze i powodzie trawią lwią część upraw, a wraz z nimi znaczące wartości przychodów gospodarstw rolnych. Kryzysy są jak papierek lakmusowy, który obnaża kondycję każdego biznesu, w tym rolniczego. Ten okazuje się boleśnie uginać pod presją wyzwań gospodarczych i klimatycznych ostatnich lat, co stawia pod znakiem zapytania stabilną przyszłość tego sektora na całym świecie.
Rolnictwo zrównoważone jest nie tylko odpowiedzią na istniejące już problemy rolników, ale również skutecznym i sprawdzonym narzędziem budowania odporności biznesu rolniczego na przyszłość. Dlaczego? Bo daje możliwość jego prowadzenia w sposób bardziej efektywny i wydajny. Pozwala na lepsze wykorzystanie środków produkcji, utrzymanie produktywności zasobów naturalnych i uzyskanie mocnej pozycji konkurencyjnej gospodarstwa na rynku żywności. A to najważniejsze aspekty składające się na stabilność finansową podmiotu gospodarczego.
Uzyskanie solidnej kondycji finansowej gospodarstwa nie jest zadaniem krótkoterminowym i wymaga od rolnika zmiany konwencjonalnego sposobu myślenia. Nie jest również efektem pojedynczych działań, jak zmianowanie, czy badania gleby, którymi często tłumaczy się pojęcie rolnictwa zrównoważonego, ale następstwem przemyślanej strategii. Strategii wzajemnie powiązanych ze sobą elementów, z których każdy odgrywa istotną rolę w procesie zarządzania gospodarstwem. Na tym właśnie opiera się idea rolnictwa zrównoważonego, na skomasowanych działaniach, a nie wyłącznie pojedynczych akcjach, służących z reguły uzyskaniu szybkiej, ale nietrwałej korzyści.
Jeśli więc oczekujesz zysku tu i teraz, praktyka rolnictwa zrównoważonego Ci go nie zagwarantuje. To model zarządzania dla tych, którzy myślą perspektywicznie i są gotowi na być może trudny, ale konieczny proces transformacji. Konieczny, bo przed nami potrzeba znacznego zwiększenia mocy produkcyjnych w obliczu wzrostu populacji ludzkości. Trudny, bo dotyczy zmian, na które z natury reagujemy sceptycznie.
Opracowanie: Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego ASAP
