W 2022 roku inspektorzy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) wykonali łącznie 74 862 kontrole pod kątem występowania agrofagów kwarantannowych dla Unii oraz agrofagów objętych środkami fitosanitarnymi. Oceną zdrowotności objęto m.in. uprawy roślin, produkty roślinne w przechowalniach i magazynach, w miejscach przeładunku, na giełdach i targowiskach.
Ogółem inspekcji poddano 3 036 117 ha upraw roślin, 606 665 t, 379 391 944 szt. i 1 812 721 m3 roślin, produktów roślinnych i przedmiotów.
W wyniku prowadzonych inspekcji i wykonanych analiz laboratoryjnych, stwierdzono występowanie 5 agrofagów kwarantannowych i 1 agrofaga objętego środkami fitosanitarnymi. Obecność tych agrofagów odnotowano w 501 miejscach produkcji, co stanowi spadek o 11% w stosunku do poprzedniego roku.
Najwięcej wykryć agrofagów na plantacjach ziemniaka
Najwięcej wykryć, w 432 miejscach produkcji, dotyczyło bakterii Clavibacter sepedonicus – sprawcy bakteriozy pierścieniowej ziemniaka. Natomiast analizując wykrycia tej bakterii na przestrzeni ostatnich 5 lat, w 2022 roku odnotowano najniższą liczbę wykryć tej bakterii. W porównaniu do roku 2021 spadek liczby wykryć wynosił ok. 15%, a do roku 2020 – aż o ponad 40%.
W grupie bakterii stwierdzono jeszcze dwa agrofagi kwarantannowe: Ralstonia solanacearum i Ralstonia pseudosolanacearum (sprawcy choroby zwanej śluzakiem). Na przestrzeni ostatnich pięciu lat były już stwierdzane pojedyncze ogniska tych bakterii w uprawach na terenie Polski. W 2022 roku po raz pierwszy w kraju odnotowano agrofaga Ralstonia solanacearum w wodach powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego.
2 gatunki kwarantannowych nicieni
Ponadto w 2022 roku wykryto 2 gatunki kwarantannowych nicieni: Globodera rostochiensis – mątwik ziemniaczany i Globodera pallida – mątwik agresywny (G.pallida tylko na materiale pochodzącym z innych państw członkowskich UE). Obecność mątwika ziemniaczanego odnotowano w 40 miejscach produkcji, w 11 województwach. Natomiast drugi gatunek w tej grupie, mątwik agresywny, wykrywany był tylko na materiale pochodzącym z innych państw członkowskich UE. Działania kontrolne pod kątem tego agrofaga były prowadzone we wszystkich województwach. Kontrolom poddawano m.in. znajdujące się w obrocie ziemniaki, pochodzące z innych państw Unii Europejskiej oraz spoza Unii. W wyniku tych ocen, w 18 miejscach obrotu stwierdzono obecność nicienia w ziemi osypanej z bulw ziemniaków konsumpcyjnych, pochodzących z innych państw (Cypr, Włochy, Hiszpania, Grecja, Francja). Działania w tym zakresie będą kontynuowane również w bieżącym roku.
W roku 2022 wykryto 1 agrofaga objętego unijnymi środkami fitosanitarnymi, tj. wirusa brunatnej wyboistości owoców pomidora (Tomato brown rugose fruit virus). W odniesieniu do tego agrofaga wykonano łącznie w skali kraju 1 354 ocen zdrowotności. Wirus ten został wykryty w 9 miejscach produkcji, w sześciu województwach (podlaskim, pomorskim, lubuskim, małopolskim, lubelskim i dolnośląskim). We wszystkich przypadkach wykrycia dotyczyły roślin pomidora uprawianych z przeznaczeniem na owoce. Był to trzeci rok, w którym odnotowano obecność tego wirusa w Polsce.
