Krajowa Rada Izb Rolniczych w grudniu ubiegłego roku zwróciła się do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi o przywrócenie wydawania paszportów do bydła w obrocie krajowym. To już druga interwencja samorządu rolniczego w tej sprawie – pierwsza została wysłana w maju 2023 roku na wniosek Wielkopolskiej Izby Rolniczej. Resort rolnictwa odrzucił oba wnioski.
Zdecydowana większość posiadaczy bydła podziela zdanie, że posiadanie papierowych paszportów dla bydła zdecydowanie ułatwiała im rejestrację zdarzeń zwierząt w systemie identyfikacji. Hodowcom znacznie łatwiej bowiem odczytać pełny numery identyfikacyjny zwierzęcia z paszportu niż z kolczyków, zwłaszcza tym którzy utrzymują zwierzęta w systemie bez uwięzi czy też na pastwisku.
Bez paszportów bydła dostęp do danych zwierzęcia dla niektórych rolników jest utrudniony, ponieważ nie każdy rolnik potrafi samodzielnie obsłużyć aplikację IRZ. Młodsze pokolenie rolników zapewne nie ma z tym problemu, jednak starsze pokolenie musi korzystać z pomocy członków rodziny, znajomych czy też z usług doradców rolnych. Dlatego posiadanie paszportów bydła, to dla tych osób jedyny dokument, gdzie może sprawdzić dane zwierzęcia w każdej chwili.
Zaznaczyć należy, że po uruchomieniu nowej aplikacji IRZ plus nie przeprowadzono kampanii szkoleń dla rolników pod kątem jej obsługi, dlatego też nie każdy posiadacz zwierząt posiada umiejętności korzystania z niej. Kolejną problematyczną kwestią jest również funkcjonowanie aplikacji IRZplus, nad którą kilka razy w tygodniu są prowadzone prace serwisowe i wówczas nie ma do niej dostępu. Niektóre naprawy systemu trwają nawet 2 dni.
Dlaczego hodowcy chcą przywrócenia paszportów dla bydła?
Hodowcom bydła zależy na przywróceniu paszportów bydła także z tego względu, iż w momencie zakupu cieląt osoba nabywająca zwierzę nie ma o nim żadnych danych, ani też możliwości weryfikacji jego wieku czy też pochodzenia. W paszporcie dla bydła każdorazowe przemieszczenie bydła było odnotowane, tymczasem po ich wycofaniu informacje te są dostępne dla osoby nabywającej po zakupie i po dokonaniu przemieszczeniu zwierzęcia w systemie IRZ.
Jednak Ministerstwo Rolnictwa sprawę przedstawia nieco inaczej. Resort rolnictwa wyjaśnił, że po zalogowaniu się do portalu IRZplus i po wpisaniu numeru identyfikacyjnego zwierzęcia, zarówno zbywający jak i nabywający zwierzę może sprawdzić informacje o danym zwierzęciu – dotyczące płci, rasy, daty urodzenia oraz siedziby stada, w której ostatnio zwierzę przebywało, czyli ma dostęp do informacji, które dotychczas były zawarte w wycofanym paszporcie bydła. W informacji tej nie wzięto pod uwagę, że w praktyce nabywający ma dostęp do tych informacji dopiero po dokonaniu przemieszczenia zwierzęcia w systemie IRZ.
Zniesienie obowiązku posiadania paszportu zdaniem Ministerstwa miało też na celu likwidację obciążeń administracyjnych posiadaczy bydła i kosztów ponoszonych przez rolników oraz ARiMR, które wiązały się z wydawaniem tych dokumentów. Polska była jednym z państw, które jako ostatnie wycofały się z obowiązku posiadania paszportu bydła w obrocie krajowym.
W opinii rolników w przedstawionym przez Ministerstwo Rolnictwa stanowisku nie uwzględniono praktycznych aspektów poruszanego problemu, jak również specyfiki i możliwości rolników w zakresie korzystania z aplikacji IRZplus, dlatego Wielkopolska Izba Rolnicza podejmie kolejne kroki interwencyjne w tej sprawie.
Opracowanie:
Maria Schubert
WIR
