Nowe odmiany i technologie uprawy jeżyn

Konsumpcja jeżyn i ich przetworów będzie wzrastała ze względu na coraz większe zapotrzebowanie na tzw. zdrową żywność. Możliwy jest również rozwój eksportu tych owoców.

Światowym liderem zarówno w hodowli, jak i produkcji jeżyny są Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Jeden z największych  amerykańskich programów hodowli tych owoców jest prowadzony na Uniwersytecie w Arkansas od 1964 roku. Z tego programu do produkcji w 1989 r. wprowadzono ‘Navaho̕, a także wyhodowane w późniejszych latach odmiany: ‘Arapaho̕, ‘Apache̕, ‘Quachita̕, ‘Natchez̕ i ‘Osage̕. 

Wdrożenie nowego systemu prowadzenia pędów zimą ( rotating cross-arm trellis ) umożliwiło uprawę jeżyny na coraz  większych obszarach USA.

Odmiany powtarzające owocowanie

Na Uniwersytecie w Arkansas w latach 90. ubiegłego wieku rozpoczęto program hodowli odmian  jeżyny owocującej na tegorocznych pędach. Pierwsze dwie odmiany pochodzące z tego programu – ‘Prime-Jim̕ ® i ‘Prime-Jan̕ ® – wprowadzono do uprawy w 2004 roku. W 2009 r. do  ochrony patentowej na terenie USA zgłoszona została odmiana  ‘Prim-ARK 45̕. Jest to pierwsza odmiana powtarzająca owocowanie uprawiana na skalę towarową. Największe jej plantacje  zakładane są w stanach: Kalifornia, Północna Karolina i Georgia.

W latach 2013 i 2014 patentem objęte zostały pierwsze  bezkolcowe odmiany jeżyny owocujące na tegorocznych pędach – ‘Prime-ARK ®  Freedom̕ i ‘Prime-ARK ® Traveler̕. 

Z wymienionych odmian na terenie UE ochroną prawną objęte zostały: ‘Quachita̕ (2007), ‘Natchez̕ (2009), ‘Prime-ARK 45̕ (2011) i ‘Osage̕ (2016). Dostępne są one w szkółkach na terenie zachodniej Europy. Ochroną prawną na terenie UE objęta  jest również nowa angielska odmiana powtarzająca owocowanie – ‘Black Cascade̕ (2016).

W Europie najstarszy program  hodowli jeżyny jest prowadzony w Szkocji w James Hutton  Institute (dawniej Scottish Crop Research Institute). Z programu tego wywodzą się m.in. odmiany z serii ‘Loch̕, które zdobyły uznanie w deserowej produkcji owoców jeżyny na całym  świecie.

Jak uprawia się w Polsce?

W Polsce rozwój uprawy jeżyny był możliwy głównie dzięki wprowadzeniu na rynek nowych, deserowych odmian, przydatnych do uprawy w naszym kraju. Polski program hodowli  jeżyny został założony w 1979 r. przez dr. Jana Danka w Sadowniczym Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa w Brzeznej. Z programu tego pod ochroną prawną znajduje się  obecnie pięć odmian jeżyny: ‘Polar̕ (2012), ‘Gaj̕ (2012), ‘Ruczaj̕  (2015), ‘Brzezina̕ (2015), ‘Zagajnik̕ (2015), ‘Gracja̕ (2015).  Hodowla jeżyny prowadzona jest w dwóch ośrodkach hodowlanych w Brzeznej (małopolska).

Mimo dostępności nowych  odmian obecna produkcja jeżyn w naszym kraju nie zaspokaja  potrzeb rynkowych. Na rynku owoców świeżych oprócz niewielkiej ilości polskich jeżyn znajdują się owoce importowane,  głównie z Węgier. 

Dr Agnieszka Orzeł Niwa Hodowla Roślin Jagodowych

Źródło: TSW 2017
fot.:pixabay.com