Odszkodowania za słupy energetyczne – komu przysługują?

O odszkodowanie za słupy energetyczne może starać się właściciel gruntu, na którym zakład energetyczny postawił słup (nie ważny jest rodzaj słupa, może być drewniany, stalowy bądź betonowy). W celu ustalenia właściciela słupa usadowionego na naszej działce, należy zwrócić się do zakładu, który wskazany jest na rachunku za prąd, z prośbą o jego wskazanie.

Służebność przesyłu

Jeżeli słup czy linie energetyczne przeszkadzają właścicielowi gruntu prawo pozostawia mu swobodę w wyborze działania. Można żądać ich usunięcia na podstawie wezwania, domagać się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu za 6 lat wstecz (z uwagi na przepisy przejściowe w większości spraw okres ten będzie wynosił 10 lat)  bądź ustalenia odpłatnej służebności przesyłu. Roszczenie będące konsekwencją postawienia słupów czy przeciągnięcia linii energetycznych ma podstawę prawną w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Ustawa zawiera przepisy odnoszące się do tzw. wejścia na teren. Podstawą prawną jest art. 225 w zw. z art.118  Kodeksu cywilnego (k.c.), na podstawie którego można domagać się uznania firmy energetycznej jako samoistnego posiadacza. Najczęściej słupy energetyczne stoją na danym terenie przez wiele lat, wówczas dochodzi do zasiedzenia służebności przesyłu. To sprawia, że wszelkie roszczenia przedawniają się i według firm energetycznych są bezzasadne.

Mimo tego część rolników ma jeszcze szansę, aby otrzymać odszkodowanie za tzw. służebność przesyłu. Jest to m.in. związane z wyrokiem Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2014 roku (w składzie siedmioosobowym, sygn. akt. III CZP 87/13). Sąd Najwyższy wziął pod uwagę okres 30 lat od momentu, gdy grunty były wykorzystane wraz z infrastrukturą energetyczną przez firmy wyłonione z majątku Skarbu Państwa.

Momentem granicznym zasiedzenia służebności przesyłu przez firmy energetyczne jest rok 2020. Wynika to z tego, że w 1990 roku wyodrębniono poprzednika prawnego w postaci przedsiębiorcy przesyłowego z majątku Skarbu Państwa. Istotna jest data faktycznego wydzielenia przedsiębiorstwa przesyłowego ze Skarbu Państwa (np. dla Tauron Dystrybucja jest to 5 grudnia 2020 r.)

W wielu przypadkach roszczenia o odszkodowanie w praktyce są jednak bezzasadne, z uwagi na fakt, iż firmy energetyczne potrafią wykazać tytuł prawny (np. decyzja administracyjna) do korzystania z nieruchomości. W przypadkach, gdy takiego tytułu nie ma, zawsze w pierwszej kolejności prowadzone są rozmowy zmierzające do ugodowego ustanowienia służebności przesyłu oraz zapłaty za dotychczasowe korzystanie z nieruchomości.

Każde roszczenie dotyczące odszkodowania za słupy energetyczne ze względu na odmienny stan faktyczny należy traktować indywidualnie i dlatego w takich sprawach należy skorzystać z pomocy prawnej.

Michał Pawliczuk
Konsultacja prawna: Wojciech Lignowski
WIR