Prezydent Andrzej Duda podpisał długo wyczekiwaną przez rolników ustawę w sprawie pomocy przy zbiorach. Przepisy prowadzającą nowy rodzaj umowy cywilnoprawnej oraz ubezpieczenie zdrowotne i wypadkowe dla pracowników sezonowych.

Kilka dni temu o jak najszybsze podpisanie ustawy dotyczącej pomocy przy zbiorach wystąpiły do prezydenta organizacje rolnicze, w tym Krajowa Rada Izb Rolniczych.

Zawarte w ustawie rozwiązanie wychodzi naprzeciw oczekiwaniom rolników korzystających ze wsparcia innych osób przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich

W myśl nowych przepisów rolnik będzie musiał zawrzeć umowę o pomocy przy zbiorach z osobą, która będzie pracowała u niego dorywczo. 

Świadczenie pomocy przy zbiorach będzie świadczeniem odpłatnym. Umowa o pomocy przy zbiorach będzie stosowana w przypadku pomocy świadczonej przy zbiorach, która obejmuje czynności bezpośrednio związane ze zbiorem owoców i warzyw jak i późniejszym ich sortowaniem i przygotowaniem do sprzedaży.

Rolnik w którego gospodarstwie będzie pomocnik wykonywał czynności określone w umowie o pomocy przy zbiorach, zobowiązany będzie do opłacania za niego składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie.

Umowa o pomocy przy zbiorach zawierana będzie na okres nie dłuższy niż 180 dni w ciągu roku kalendarzowego. Do wynagrodzenia pomocników rolnika z tytułu świadczenia pomocy nie będą miały zastosowania przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

Obowiązkiem rolnika jest zgłoszenie pomocnika rolnika do ubezpieczenia społecznego (w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pomocy przy zbiorach) oraz opłacania składki, należnej za dany miesiąc, na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie (bez wezwania, do 15 dnia następnego miesiąca).

Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych związana jest z opodatkowaniem dochodów pomocnika rolnika. Obowiązkiem rolnika będzie sporządzenie informacji o wysokości przychodów z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach na formularzu PIT-8C i przesłanie jej podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego.

Zmiany w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy uzasadnione są koniecznością zapewnienia Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, wojewodzie i staroście dostępu do informacji związanych z prowadzeniem postępowań w sprawach z zakresu ubezpieczenia społecznego rolników oraz ubezpieczenia zdrowotnego, a także do postępowań w sprawach zezwoleń na pracę i zezwoleń na pracę sezonową, w związku z zawieraniem przez cudzoziemców umowy o pomocy przy zbiorach, o której mowa w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Z kolei zmiany w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych dotyczą opłacania przez rolnika składki na ubezpieczenie zdrowotne za pomocnika rolnika w wysokości takiej, jaka jest przewidziana za domowników rolników prowadzących działalność wyłącznie w zakresie działów specjalnych.

Zakres pomocy

Zbiór obejmuje takie czynności jak zrywanie owoców lub warzyw z drzew, krzewów lub innych roślin, np. truskawek, papryki czy pomidorów, wycinanie, np. pieczarek, a także zbieranie warzyw bezpośrednio z ziemi, np. cebuli. Katalog prac sezonowych obejmie także chmiel, tytoń i rośliny zielarskie. Podczas zbioru np. kapusty i kalafiorów usuwa się zbędne części roślin, tj. korzeń i warstwę zewnętrznych liści. Ponadto możliwe jest zbieranie owoców z ziemi, głównie jabłek i śliwek, z przeznaczeniem dla przemysłu. Sortowanie wg wielkości i podział na klasy jakości można przeprowadzać w trakcie zbioru (truskawki, borówki), jak i w późniejszym czasie w sortowniach np. jabłka, gruszki. Zebrane owoce i warzywa umieszcza się w pojemnikach i skrzyniach lub ładuje na transportery. Czynności przygotowania do sprzedaży mogą obejmować mycie i czyszczenie owoców oraz pakowanie w opakowaniach dostosowanych do odbiorcy, układanie na palety i w zależności od potrzeby foliowanie. Przygotowanie pomieszczeń do przechowywania owoców i warzyw obejmuje mycie i odkażanie ścian i podłóg.

Umowa także z Ukraińcami

Umowy będzie można zawierać także z cudzoziemcami, ponieważ – w myśl projektowanych przepisów – pełnomocnikiem rolnika będą mogły zostać m.in. osoby przebywające na terytorium RP na podstawie zezwolenia na pracę.

Z danych resortu rolnictwa wynika, że w rolnictwie rocznie pracuje sezonowo ok. 500 tys. osób, głównie Ukraińców.

Ustawa wejdzie w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem niektórych przepisów dotyczących organów (np. Prezesa KRUS, wojewody, starosty), które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2019 r.

oprac. Kamila Szałaj, fot. Danuta Adamiak