Tragedia na rynku miodu. Pszczelarze apelują o pomoc

W związku z licznymi uwagami kierowanymi przez producentów miodu z powiatów: kolskiego, jarocińskiego i złotowskiego, zgłaszanymi do Biur Powiatowych – Wielkopolska Izba Rolnicza, zwróciła się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z prośbą o podjęcie interwencji na rynku miodu, przede wszystkim jego masowym imporcie z krajów spoza Unii Europejskiej.

Obecny i poprzedni rok jest tragiczny dla polskich pszczelarzy

WIR w wystąpieniu wskazała, iż obecny i poprzedni rok jest tragiczny dla polskich pszczelarzy, którzy muszą borykać się ze znacznie tańszym importowanym miodem, m.in. z Ukrainy czy Chin. Jest to miód o znacznie obniżonych wartościach, jakości. Sprowadzany w ogromnych ilościach zalewa i psuje polski rynek, gdyż rodzimi pszczelarze nie mają z tego względu rynku zbytu dla wyprodukowanych przez siebie produktów.

Wcześniej importowaliśmy do Polski ok. 30 000 ton miodu rocznie, z czego ten z Ukrainy to około 15 tys. ton. Problematyczny staje się fakt, że z Ukrainy można sprowadzić miód, który może pochodzić z Chin. Miód ukraiński spełnia nasze normy, ale chiński pozostawia wiele do życzenia i jest wątpliwej jakości. Problemem dla polskich producentów jest fakt, że jest on bardzo konkurencyjny cenowo, jego cena jest znacznie niższa a polscy producenci nie są w stanie takiej ceny oferować. Drastycznie wzrosły koszty utrzymania pasiek, a przychody mocno spadły. W tym roku wielu pszczelarzy posiada jeszcze miód z roku poprzedniego. Pszczelarze nie mają gdzie upłynnić swoich zapasów. Problem mają też pszczelarze z pasiek towarowych, którzy nie zajmują się sprzedażą detaliczną. Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) podał w marcu 2023 r., że Unia Europejska mierzy się z oszustwem dokonywanym na masową skalę, a wielu Europejczyków kupuje podrobiony miód. Na dodatek jest on oznaczony jako miód prawdziwy, nie spełniając unijnej dyrektywy miodowej.

Należałoby tu także rozważyć wprowadzenie programów promujących polskie produkty pszczelarskie, które by rozwiały wśród konsumentów wiele mitów dotyczących kupowanych miodów, np. ten, który mówi, że produkt skrystalizowany jest sfałszowany lub traci swoje właściwości, a w rzeczywistości jest to produkt najwyższej jakości. 

Pełna treść pisma tutaj

Resort rolnictwa o sytuacji w pszczelarstwie

W odpowiedzi na pismo WIR Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazało następujące stanowisko:

W Unii Europejskiej przyjęto wspólną taryfę celną w stosunkach z państwami trzecimi. Produkty pochodzące z państw trzecich są uważane za będące w swobodnym obrocie w jednym z Państw Członkowskich, jeżeli dopełniono wobec nich formalności przywozowych oraz pobrano wszystkie wymagane cła i opłaty o skutku równoważnym w tym Państwie Członkowskim i jeżeli nie skorzystały z całkowitego lub częściowego zwrotu tych ceł lub opłat. W związku z tym, przyjmując ewentualne środki krajowe ograniczające import danego produktu (w tym miodu), ograniczenia te dotyczyłyby tylko polskich przedsiębiorców, nie mając wpływu na podmioty importujące miód z innych krajów UE. Działanie takie w szerszej perspektywie jest nieskuteczne i dyskryminujące polskich przedsiębiorców.

Należy jednak podkreślić, że w 2022 r. zmniejszył się import miodu do Polski o 5,8 tys. ton w zestawieniu z 2021 r. i wyniósł 31,7 tys. ton. Zmniejszył się również deficyt handlowy. Biorąc pod uwagę skalę importu miodu w okresie I-XI 2023 r. utrzymuje się tendencja spadkowa. W okresie I-XI 2023 r. import miodu do Polski wyniósł 24,6 tys. ton i w zestawieniu z analogicznym okresem 2022 r. (28,2 tys. ton) zmniejszył się o 3,6 tys. ton, tj. o ponad 12,8%.

W obszarze bezpieczeństwa żywności w odniesieniu do miodu importowanego, realizowana jest weterynaryjna kontrola graniczna w punktach kontroli na granicy zewnętrznej UE. W 2023r. w polskich punktach kontroli granicznej kontroli fizycznej poddano 393 przesyłki miodu importowanego do UE, a ze 118 przesyłek pobrano również próbki do badań laboratoryjnych. Wszystkie badania dały wynik zgodny. Należy zauważyć, że kontroli weterynaryjnej podlega każda przesyłka miodu wprowadzana na teren UE.

W 2023 roku IJHARS przeprowadziła kontrolę graniczną 1 189 partii miodu importowanego z krajów trzecich o łącznej masie 24 088 ton, w tym głównie z Chin (662 partie) oraz Ukrainy (476 partii). Należy podkreślić, że przedstawione powyżej dane dotyczą wszystkich skontrolowanych na granicy partii, natomiast nie dla wszystkich partii docelowym krajem przeznaczenia była Polska.

Należy nadmienić, że jednym z rozwiązań systemowych, służących wspieraniu promocji polskich produktów pszczelarskich jest Fundusz Promocji Roślin Oleistych, który powstał na mocy ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1496). Głównym celem funduszu jest wspieranie marketingu, wzrostu spożycia i promocji roślin oleistych (rzepaku, rzepiku, soi, lnu i konopi), a także miodu, pyłku kwiatowego, propolisu oraz mleczka pszczelego. Przy czym podkreślić należy, że środkami funduszu promocji zarządzają wyłącznie przedstawiciele organizacji branżowych reprezentujący producentów rolnych oraz przetwórców działających w sektorze roślin oleistych oraz produktów pszczelich.

W strategii promocji dla branży roślin oleistych na 2024 rok, w obszarze pszczelarskim wskazano m.in. następujące cele:

− zwiększenie wiedzy społeczeństwa o jakości i cechach produktów pszczelich (miodu, pyłku kwiatowego, pierzgi, propolisu, mleczka pszczelego, wosku) oraz upowszechnianie wiedzy na temat Apiterapii, przekładające się na wzrost konsumpcji produktów pszczelich do poziomu średniej europejskiej;

− działania promocyjno-edukacyjne na temat produktów pszczelich w tym roli zapylaczy i działania mające na celu ich ochronę i wspieranie bioróżnorodności;

− wsparcie realizacji kampanii informacyjnych i promocyjnych, dotyczących produktów pszczelich w tym roli zapylaczy i działań mających na celu ich ochronę i wspieranie bioróżnorodności, wdrażanych na rynku wewnętrznym i w państwach trzecich.

Szczegółowe informacje dotyczące zasad, sposobu oraz trybu udzielania wsparcia finansowego w ramach ww. mechanizmów dostępne są na stronie: www.kowr.gov.pl, w zakładce: promocja.

Pomoc dla pszczelarzy

ARiMR udziela pomocy finansowej na realizację innych zadań wynikających z polityki państwa w zakresie rolnictwa i rozwoju wsi, podmiotom prowadzącym działalność nadzorowaną w zakresie utrzymywania pszczół wpisanym do rejestru, o którym mowa w art. 11 ust. 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Jest to pomoc krajowa o charakterze pomocy de minimis w rolnictwie. Stawka pomocy wynosi 50 zł na jedną przezimowaną rodzinę pszczelą, a pomoc przekazana pszczelarzom z tego tytułu w 2023 r. przekroczyła kwotę 76 mln zł.

Pełna treść odpowiedzi tutaj

Opracowanie: Magdalena Kołodziejek
WIR