Najbardziej popularnym wśród rolników pakietem w ramach programu rolnośrodowiskowego jest uprawa poplonów. Wiele wskazuje na to, że zainteresowanie tym tematem będzie rosło.
Warunki przystąpienia do Programu Rolnośrodowiskowego i otrzymania płatności z tytułu realizacji pakietu „Ochrona gleb i wód” – warianty Wsiewki poplonowe, Międzyplon (poplon) ozimy i Międzyplon (poplon) ścierniskowy są następujące:
- posiadanie lub dzierżawienie gruntu o powierzchni co najmniej 1 ha przez okres realizacji programu (5 lat);
- przygotowanie i złożenie wniosku wraz z załącznikami w terminie od 1 marca do 15 maja w roku przystąpienia i w terminie do 15 maja w latach następnych.
Załącznikami do wniosku są:
- w II roku – kopia części mapy ewidencji gruntów i budynków z zaznaczonymi granicami działek objętych programem, plan rolnośrodowiskowy na 5 lat, sporządzony przez doradcę rolnośrodowiskowego (do sporządzenia planu niezbędne są wypisy z rejestru gruntów, podstawowe dane o gospodarstwie);
- zobowiązanie się do stosowania zwykłej dobrej praktyki rolniczej na obszarze całego gospodarstwa;
- zobowiązanie się do prowadzenia szczegółowych zapisów dotyczących gospodarstwa w tzw. rejestrze rolnośrodowiskowym;
- zobowiązanie się do przestrzegania wymogów dotyczących wybranych wariantów:
- zaniechanie stosowania pod poplony nawozów mineralnych, organicznych i wapniowych (z wyjątkiem obornika w uzasadnionych przypadkach), w okresie zimy 33% gruntów ornych danego gospodarstwa pokryte roślinnością (na terenach szczególnie narażonych, tzw. OSN – 60%), wliczając poplony, termin obsiewu poplonem – najpóźniej do 30 września,
- w zależności od rzeźby terenu i uprawianych gatunków roślin obsiew – międzyplon ścierniskowy – bobik, kapusta pastewna, rzepa ścierniskowa, łubin żółty i wąskolistny, peluszka, słonecznik, wyka siewna, rzepak jary, rzodkiew oleista, gorczyca, seradela, facelia, – międzyplon ozimy – mieszanka wyki z żytem i żyto,
- wznowienie zabiegów agrotechnicznych nie wcześniej niż po 1 marca w roku następującym po siewie poplonu,
- przyoranie poplonów, za wyjątkiem gospodarowania w systemie bezorkowym – mulczowanie gleby (przepisy nie wyjaśniają możliwości wypasania lub zbierania zielonej masy).
Płatność za wariant
- Wsiewki poplonowe – 330 zł/ha rocznie
- Międzyplon ozimy – 420 zł/ha rocznie
- Międzyplon ścierniskowy – 400 zł/ha rocznie
Przepisy nie precyzują norm wysiewu poplonów, ani tego, jakie rośliny jare mają być uprawiane po ich przyoraniu.
Uprawa poplonów w warunkach naszego województwa ograniczona była dotychczas dużym udziałem w uprawie rzepaku ozimego wymagającego wczesnego terminu siewu i pszenicy ozimej po rzepaku wcześnie schodzącym
z pola oraz często występującą w sierpniu suszą. Spadek cen pszenicy, wzrost areału kukurydzy na nasiona i kiszonkę, a także możliwość uzyskania dodatkowych płatności przyczyni się do wzrostu zainteresowania poplonami. Dlatego też celowe wydaje się przypomnienie podstawowych zaleceń agrotechnicznych dotyczących uprawy poplonów, uwzględniając wymogi Programu Rolnośrodowiskowego.
Poplony ścierniskowe
Dobór roślin
Z punktu widzenia poprawy stanowiska najlepszymi do uprawy w poplonach są rośliny strączkowe i ich mieszanki z innymi roślinami, lecz są one najbardziej zawodne, gdyż wymagają wczesnego siewu (do 25 lipca) i dużej ilości wody do wschodów, a także długiego okresu wegetacji do wydania zadowalającego plonu zielonej masy.
Wysoki jest także koszt nasion. Dlatego też do uprawy w poplonie ścierniskowym trzeba wybierać rośliny charakteryzujące się:
- krótkim okresem wegetacji,
- szybkimi wschodami i początkowym wzrostem,
- małymi potrzebami wody do kiełkowania i wschodów,
- małymi wymaganiami glebowymi,
- niską ceną nasion.
W naszych warunkach po kombajnowym zbiorze zbóż siewu poplonu można dokonać dopiero w sierpniu, a wtedy wszystkie ww. pozytywne cechy mają następujące rośliny:
- kapusta pastewna – wysiew 6 kg/ha,
- gorczyca biała – wysiew 20 kg/ha,
- facelia – wysiew 8–10 kg/ha,
- rzodkiew oleista – wysiew 25–30 kg/ha,
- gorczyca biała + facelia – wysiew 10 + 5 kg/ha.
Wcześniejszy zasiew poplonu ścierniskowego jest korzystniejszy dla wszystkich roślin oprócz gorczycy, która wysiana zbyt wcześnie szybko strzela w pędy i zakwita, co daje w efekcie mało masy zielonej.
Przedsiewna uprawa gleby
Natychmiast po zbiorze przedplonu należy wykonać orkę na głębokość 12–15 cm, następnie doprawić glebę w zależności od stopnia uwilgotnienia i zwięzłości. Korzystna jest także jednorazowa uprawa odpowiednim agregatem uprawowym.
Nawożenie – zakaz stosowania.
Siew – najpóźniej do 30 września.
Nasiona wysiewać siewnikiem w rzędy 10–15 cm, z wyjątkiem rzepy ścierniskowej, którą wysiewamy w rozstawie rzędów co 30–35 cm.
Głębokość siewu: strączkowe – 6–8 cm, krzyżowe – 2–3 cm.
Wskazane jest lekkie wałowanie gleby przed siewem nasion drobnych oraz po siewie – w celu lepszego podsiąkania wody i szybszych wschodów.
Poplony ozime
Dobór roślin
Żyto w siewie czystym lub w mieszance z wyką:
- żyto – wysiew 180-200 kg/ha,
- żyto z wyką – wysiew 80 + 60 kg/ha.
Przedsiewna uprawa gleby
Przygotowanie gleby do siewu zależy od czasu, jaki upływa między zbiorem przedplonu a siewem poplonu ozimego.
Jeżeli przedplonem są zboża, jak najszybciej należy wykonać podorywkę i zabronować. Bronowanie należy powtarzać w miarę pojawiania się chwastów lub w razie zaskorupienia powierzchni gleby. Orka powinna być wykonana około 3 tygodnie przed siewem, na głębokość 18–20 cm, natychmiast zabronowana.
Jeżeli przedplonem są ziemniaki, orka nie jest konieczna, wystarczy pole wyrównać odpowiednim agregatem.
W razie późnego zejścia przedplonu uprawę gleby ograniczamy do orki siewnej i doprawienia odpowiednim agregatem.
Bezpośrednio przed siewem powierzchnię pola należy spulchnić broną.
Nawożenie – zakaz stosowania.
Siew – najpóźniej do 30 września.
Optymalny termin siewu żyta – około 20 września; mieszanki – między 20 i 30 sierpnia.
Nasiona wysiewać siewnikiem w rzędy co 10–15 cm, na głębokość 2–4 cm. Płycej sieje się żyto na glebach cięższych i wilgotniejszych, głębiej na glebach lżejszych i suchych.
Po siewie zaleca się bronowanie.
Cecylia Tomaszewska
KPODR Minikowo, PZDR w Chełmnie
Źródło: Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, www.kpodr.pl, fot. sxc.hu
