Według najnowszych szacunków The European Environment Agency prawie 130 milionów ha powierzchni gleb Unii Europejskiej ucierpiało w ostatnich latach wskutek erozji wodnej. Polska  mieści się w grupie krajów, gdzie obserwuje się najniższy roczny odsetek ubytku gleby wskutek tego zjawiska. Nie oznacza to jednak, że problem ten u nas nie istnieje. 

Niska jakość gleby, przeważający intensywny model uprawy oraz anomalie klimatyczne skutkujące większym natężeniem zjawisk atmosferycznych, sprzyjają nasileniu zjawiska erozji. A jego skutki bywają bardzo dotkliwe…

Skala kosztów erozji

Największe natężenie zjawiska erozji gleb obserwuje się w miejscach o dużym stopniu nachylenia stoków, na obszarach występowania znacznej ilości intensywnych zjawisk atmosferycznych oraz na glebach lekkich, zagęszczonych i ubogich w materię organiczną. Aby skutecznie zapobiegać erozji wodnej, wietrznej oraz wynikającej z intensywnej metody uprawy, warto przeanalizować jej następstwa, zwłaszcza w ujęciu kosztowym. To pozwoli uchronić gospodarstwo przed niekorzystnym wzrostem nakładów na produkcję. Oto najważniejsze skutki tego zjawiska i koszty ich eliminacji:

Czytaj także:
Ubezpieczyciele z nową ofertą po nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach rolnych
Trudna materia, czyli jak poprawić żyzność gleby

Metody prewencji i walki z erozją gleb

Praktyki agrotechniczne:

• utrzymanie odpowiedniego poziomu materii organicznej w glebie,
• płodozmian przeciwerozyjny z uwzględnieniem roślin bobowatych, traw oraz roślin ozimych (np. rzepak, żyto, pszenżyto),
• utrzymanie okrywy roślinnej na polach, międzyplon ścierniskowy, mulczowanie,
• zatrzymanie resztek roślinnych w powierzchniowej warstwie gleby,
• uprawa roślin w wąskich międzyrzędach,
• utrzymanie dobrej struktury gleby, zadbanie o odpowiednią wielkość agregatów glebowych,
• rozważenie uprawy konserwującej, pasowej, bezorkowej, zerowej,
• orka wykonywana najlepiej pługiem obracalnym lub wahadłowym z odkładaniem skiby w górę stoku,
• uprawa w poprzek stoku, uprawa konturowa,
• zbocza stoków uprawiane metodą bezorkową z wykorzystaniem gruberów i biernych zestawów uprawowych,
• kontrola wilgotności gleby i nawadnianie według potrzeb,
• mniejsze wielkości kropel nawadniania , irygacja w poprzek stoku,
• głęboszowanie na terenach silnie zagrożonych erozją w odstępie czasu nie mniejszym niż 3-4 – letnim,
• system kształtowania mini-dołków w trakcie siewu lub sadzenia upraw rzędowych (ziemniaki, kukurydza).

Inne praktyki:

• system melioracji,
• unikanie zagęszczeń gleby i podglebia wskutek przejazdów i uprawy,
• zadrzewienia, żywopłoty,
• strefy buforowe – szerokie pasy zieleni,
• tarasowanie na stokach,
• przecinanie długich stoków rowami otoczonymi pasem zieleni.

Opracowanie: Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego „ASAP”, fot. flickr.com