Z uwagi na powracającą kulturę spożywania wina oraz zmiany w preferencjach alkoholowych Polaków, można zaryzykować stwierdzenie, że polski sektor winny się odradza. Bez wątpienia przyczyni się to do wzrostu źródeł dochodów w rolnictwie, zwłaszcza na Podkarpaciu, którego warunki klimatyczno-glebowe sprzyjają uprawie winorośli, jak również rozwojowi enoturystyki ze względu na walory krajobrazowe.
Nową kartę w historii winiarstwa na Podkarpaciu otworzył Roman Myśliwiec z Jasła, który w 1984 roku założył winnicę Golesz uznawaną za pierwszą, współczesną winnicę w Polsce. W następnych latach w jego ślady szli kolejni winiarze. Dziś na Podkarpaciu jest ponad 150 winnic o powierzchni od kilku arów do kilku hektarów i zapewne ta liczba będzie rosła, podobnie jak liczba nagród, które polskie wina zdobywają na międzynarodowych konkursach win.
Szczepy winorośli uprawiane na Podkarpaciu to przede wszystkim gatunki mieszańcowe i tzw. odmiany północy, które w trudnym polskim klimacie sprawdzają się o wiele lepiej niż szczepy szlachetne vitis vinifera, ponieważ są zdecydowanie bardziej mrozoodporne. A to właśnie długie, mroźne zimy i wiosenne przymrozki są największym wyzwaniem dla podkarpackich winiarzy. Odmiany, z których najczęściej produkuje się wina białe to Hibernal, Johanniter, Bianca, Aurora, Seyval Blanc, Solaris, Muskat Odeski i Jutrzenka. Ta ostatnia jest bardzo aromatyczną odmianą wyhodowaną na Podkarpaciu przez wspomnianego wcześniej Romana Myśliwca, dlatego spróbować trzeba jej koniecznie. Z odmian na wina czerwone najpopularniejsze są Regent, Rondo, Leon Millot, Marechal Foch, Frontenac oraz Cabernet Dorsa i Cabernet Cortis. Niektórzy winiarze eksperymentują z odmianami szlachetnymi, takimi jak Pinot Noir, Pinot Gris, Chardonnay czy Dornfelder, ale ich uprawa wiąże się z o wiele większym ryzykiem ze względów klimatycznych i w związku z tym nie jest bardzo rozpowszechniona.
Dużo łatwiej jest założyć winnice
Wprowadzenie w 2011 roku zmian w ustawie o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina oraz w ustawie o podatku akcyzowym niewątpliwie przyczyniło się do wzrostu ilości winnic zarejestrowanych w ARR (od 2017 r. KOWR). W świetle nowych uregulowań prawnych obowiązujących polskich wytwórców dużo łatwiejsze stało się założenie i prowadzenie winnicy, przede wszystkim dzięki złagodzeniu przepisów dotyczących obligatoryjnych wcześniej składów podatkowych oraz kosztownych laboratoriów do badań fizykochemicznych. Uproszczone zostały także procedury administracyjne i sprawozdawcze. Mając na względzie te pozytywne zmiany, wielce prawdopodobny staje się dynamiczny wzrost areału upraw winorośli, a co za tym idzie – podwyższenie potencjału wytwórczego polskiego rynku win.
W 2010 roku do ARR (od 1 września 2017 r. KOWR) wnioski o rejestrację zgłosiły dwie winnice, a w 2021 roku 41 winnic. Przeciętne gospodarstwo winiarskie na Podkarpaciu zajmuje kilkadziesiąt arów, nie brakuje jednak większych kilkuhektarowych winnic. Największa w regionie winnica ma 11 hektarów, kolejna 10 ha; obie w okolicach Krosna.
PIORiN działając na podstawie art. 27 ust. 1. oraz art. 45 ust. 1. ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1891), przeprowadza kontrole w trybie i na zasadach określonych art. 2 ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 147.) mające na celu ustalenie zgodności ze stanem faktycznym informacji zawartych we wniosku o wpis do ewidencji producentów i przedsiębiorców wyrabiających wino z winogron pozyskanych z upraw winorośli położonych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej prowadzonej przez Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, dotyczących: województwa, powiatu, gminy, nazwy oraz numeru obrębu ewidencyjnego, numeru działki ewidencyjnej z podaniem nazw odmian winorośli tam uprawianych oraz całkowitej powierzchni tej uprawy, jak również sprawdzenie, czy odmiany uprawiane spełniają wymagania określone w art. 81 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 1308/2013. W ramach kontroli przeprowadzano również lustrację plantacji pod względem występowania organizmów kwarantannowych (Filoxera vitis) oraz organizmów jakościowych.
Źródło: PIORiN
