Ogłoszenie Europejskiego Zielonego Ładu, którego celem jest zainicjowanie działań zmierzających do osiągania celów gospodarczych przy jednoczesnym stosowaniu praktyk prośrodowiskowych wymusi zmiany w całej unijnej gospodarce. Cele takie jak m.in. redukcja emisji gazów cieplarnianych, ograniczenie stosowania nawozów, gospodarka w obiegu zamkniętym, stosowanie energii odnawialnej na dużą skalę – to wyzwania stojące przed sektorem żywnościowym w całej Unii Europejskiej – w tym w Polsce. Rozumiejąc skalę i znaczenie tych wyzwań, ZPPM przygotował siedem postulatów. Dotyczą one kroków, jakie należy podjąć, aby polskie mleczarstwo utrzymało swoją konkurencyjność i spełniło wymogi nowoczesnej, niskoemisyjnej i zrównoważonej gospodarki. Postulaty zostały poparte od strony naukowej publikacjami eksperckich raportów, kreślących wizję rozwoju branży mlecznej do 2030r.
![](https://i0.wp.com/agronews.com.pl/wp-content/uploads/milking-1775201_1920.jpg?resize=696%2C491&ssl=1)
Nie ulega wątpliwości, że polski sektor mleczarski musi przygotować się na nadchodzące wyzwania w związku ze zmianami klimatycznymi oraz dążeniem do większego zrównoważenia w produkcji mleka i jego przetworów. Z tego powodu, Związek Polskich Przetwórców Mleka na początku 2023 r. zainicjował opracowanie raportów, podsumowujących obecną sytuację mleczarstwa w Polsce w kontekście aktualnych wyzwań zdrowotnych i środowiskowych oraz przyszłych wyzwań i kierunków rozwoju polskiego mleczarstwa do 2030 r.
Musimy mieć na względzie fakt, że Europejski Zielony Ład nakłada wiele obowiązków do zrealizowania przez branżę mleczarską.
„Zmiany, jakie będą musiały zajść w sektorze mleczarskim, zarówno na poziomie gospodarstw rolnych prowadzących chów krów mlecznych, jak i mleczarni i zakładów przetwórczych wymuszają także inne czynniki, w tym zmieniające się preferencje konsumentów czy wzrastający poziom empatii w stosunku do zwierząt hodowlanych” – jak zaznaczają profesorowie Zbigniew Karaczun z SGGW i Jacek Walczak w pierwszym z serii naszych raportów „Sytuacja mleczarstwa w Polsce w kontekście aktualnych wyzwań zdrowotnych i środowiskowych”.
Inne wyzwanie, to strategiczne podejście do zmian. „Dostrzega się także brak systemowego podejścia do prowadzenia długofalowej polityki rozwoju nie tylko w rolnictwie, ale w całej gospodarce. Wszystko to sprawia, że podmioty funkcjonujące w sektorze mlecznym mają problemy nie tylko z przyjęciem długofalowej strategii rozwoju, ale nawet działalność w krótkiej perspektywie czasu staje się w tych warunkach dużym wyzwaniem” – zauważa dr Karolina Babuchowska z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, autorka raportu dotyczącego przyszłości polskiej branży mleczarskiej do 2030 roku
Kierunki transformacji mleczarstwa
Ponad półroczny projekt, obejmujący opracowanie trzech, eksperckich raportów, podsumowano na konferencji, która zgromadziła zróżnicowane grono interesariuszy, reprezentujących: administrację rządową, przedstawicieli przetwórców i producentów mleka oraz naukowców z wielu uczelni i instytutów badawczych. Zaprezentowano przygotowane raporty oraz ogłoszono tzw. „7 dla mleczarstwa”, czyli siedem postulatów Związku Polskich Przetwórców Mleka w kontekście zrównoważonego rozwoju mleczarstwa w perspektywie 2030 roku.
W naszej wizji, mleczarstwo w 2030 roku to branża wysoce konkurencyjna nie tylko pod względem jakości
i rozmiaru produkcji, ale także spełniania wymogów unijnych związanych ze zrównoważonym rozwojem. Będziemy dążyć do tego, aby w ciągu następnych sześciu lat wypracowano i wdrożono taki model produkcji
i przetwórstwa mleka, który łączy cele ekonomiczne i jakościowe z wymogami środowiskowymi oraz dbałością o etyczną stronę prowadzenia biznesu – mówi Marcin Hydzik, Prezes Zarządu Związku Polskich Przetwórców Mleka.
ZPPM w imieniu branży mleczarskiej postuluje o:
- stworzenie krajowej platformy porozumiewawczej „od pola do stołu” poświęconej dialogowi na temat rozwoju branży produkcji i przetwórstwa mleka w kontekście wyzwań społecznych, środowiskowych i ekonomicznych. Platforma opracowywałaby rekomendacje dla Rządu RP, a zwłaszcza dla Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministerstwa Klimatu i Środowiska w zakresie naszej branży,
- przygotowanie Krajowego Programu – Mapy Drogowej Transformacji Mleczarstwa na rzecz Zrównoważonego Rozwoju obejmującego całokształt działalności mleczarskiej, ze szczególnym uwzględnieniem redukcji emisji gazów cieplarnianych, wdrażania praktyk regeneratywnych – co ma celu poprawę jakości gleb w Polsce, zwiększenie retencji wody, odbudowę bioróżnorodności, wymogów
w zakresie opakowań i odpadów opakowaniowych, wdrażania zaleceń dotyczących żywienia zwierząt gospodarskich promujących dekarbonizację sektora, poprawę dobrostanu i zdrowia zwierząt oraz selekcji genetycznej, promocje wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych w procesach produkcyjnych i redukcji śladu węglowego,
- stworzenie i wdrożenie instrumentów zachęcających i ułatwiających transformację w kierunku zrównoważonej produkcji i przetwórstwa mleka, poprzez wypracowanie narzędzi/przewodników realizacji zadań Mapy Drogowej Transformacji Mleczarstwa w zakresie wymagań Zielonego Ładu, doradztwa we wdrażaniu rozwiązań rolnictwa regeneratywnego, wsparcia gospodarstw rolnych dodatkowym strumieniem finansowania za podjęte działania i osiągnięte efekty mające na celu łagodzenie zmian klimatu,
- stworzenie Funduszu Transformacji Polskiego Mleczarstwa w celu wsparcia przetwórców mleka
w Polsce w obniżeniu emisji CO2, rozwijaniu praktyk regeneratywnych, certyfikacji w zakresie dobrostanu zwierząt, magazynowania węgla w glebie na poziomie krajowym, dofinansowania dla wdrażania innowacyjnych technologii związanych z poprawą efektywności energetycznej, wdrażania rozwiązań gospodarki obiegu zamkniętego, zakupu maszyn pozwalających na zrównoważoną uprawę (np. maszyny do bezorkowej uprawy),
- zacieśnienie procesu konsultacji przedstawicieli Rządu RP z branżą przetwórstwa mleka
w przygotowywaniu stanowiska Polski podczas debat na poziomie unijnym dot. kluczowych dokumentów wypracowywanych w ramach Europejskiego Zielonego Ładu,
- podniesienie efektywności ekonomicznej gospodarstw poprzez stworzenie modelu biznesowego zrównoważonego gospodarstwa, które jest efektywne ekonomicznie i z powodzeniem realizuje założenia Zielonego ładu i zapewnienie szkoleń i kursów dla nowych kadr dla naszej branży,
- wzmocnienie współpracy mleczarstwa z polskimi uczelniami i środowiskiem naukowym w obszarze zrównoważonego rozwoju w branży mleczarskiej poprzez uruchomienie projektów badawczych, rozwoju innowacji, wypracowanie zaleceń dotyczących żywienia zwierząt gospodarskich promujących dekarbonizację sektora, wykorzystywanie certyfikowanej soi niepowodującej wylesiania, stosowanie dodatków do pasz zmniejszających produkcję metanu w jelitach i wydalanie azotu.
Według ZPPM realizacja powyższych postulatów przyczyni się do szybkiej adaptacji polskiego mleczarstwa do wymogów nowej, prośrodowiskowej gospodarki. Zapewni także łagodne przejście do nowego sposobu gospodarowania dla rolników – producentów mleka.
– Postulaty będą prezentowane wszystkim interesariuszom, od których zależeć będzie rozwój mleczarstwa
w Polsce, a zwłaszcza nowym ministrom odpowiedzialnym za rolnictwo, klimat i ochronę środowiska. Mamy także nadzieję, że spotkają się z szerokim odzewem wśród parlamentarzystów i organizacji rolniczych. – dodaje Marcin Hydzik.
Przygotowanie raportów zostało sfinansowane ze środków Funduszu Promocji Mleka.
Cała ta unia to jedno wielkie wydarcie kasy