Wielkopolska Izba Rolnicza (WIR), za pośrednictwem Krajowej Rady Izb Rolniczych, zwróciła się z wnioskiem do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Czesława Siekierskiego o wyjaśnienie wątpliwości dotyczących warunkowości społecznej w nowym systemie dopłat.
WIR wskazała, że podczas szkoleń dla rolników przekazywano sprzeczne informacje. W jednej z wersji twierdzono, że nieprawidłowości w działalności gospodarczej małżonka rolnika (np. żony prowadzącej firmę) mogą skutkować karami finansowymi dla samego rolnika, np. poprzez zmniejszenie dopłat. Z kolei inne szkolenia sugerowały, że odpowiedzialność dotyczy wyłącznie naruszeń zasad BHP przez samego rolnika w ramach działalności rolniczej, i to tylko wtedy, gdy zatrudnia on pracowników.
Stanowisko Wielkopolskiej Izby Rolniczej
Zdaniem samorządu rolniczego, działalność gospodarcza małżonka nie powinna wpływać na ocenę zgodności gospodarstwa rolnego z przepisami warunkowości społecznej. WIR jednoznacznie wskazała, że rolnik nie może być karany utratą dopłat za nieprzestrzeganie przepisów BHP przez inny podmiot, np. małżonka.
W związku z tym Izba zaapelowała o spójną i jednoznaczną interpretację przepisów, by uniknąć nieporozumień i niesprawiedliwego traktowania rolników.
Odpowiedź Ministerstwa: kontrola dotyczy tylko działalności rolniczej
W odpowiedzi Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wyjaśniło, że:
Warunkowość społeczna polega na powiązaniu wysokości udzielanego wsparcia z przestrzeganiem przepisów prawa pracy oraz zasad BHP, zgodnie z przepisami Unii Europejskiej.
Nowe regulacje obowiązują od 21 lutego 2025 r., kiedy to weszła w życie ustawa zmieniająca ustawę o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027.
PIP przekaże dane tylko o rolnikach
Zgodnie z art. 105a ust. 4 ustawy, Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) przekazuje do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR):
- imię, nazwisko i adres rolnika (osoby fizycznej),
- informacje o stwierdzonych niezgodnościach z wymogami warunkowości społecznej, tylko jeśli PIP wydała decyzje o zakazach lub nakazach po kontroli.
PIP nie będzie przekazywać informacji dotyczących działalności gospodarczej małżonka rolnika ani działalności pozarolniczej.
Kogo obejmuje warunkowość społeczna?
Nowe przepisy dotyczą wyłącznie:
- rolników zatrudniających pracowników,
- rolników, którzy są przedsiębiorcami lub innymi jednostkami organizacyjnymi wymienionymi w art. 13 pkt 1 ustawy o PIP.
Ostateczna decyzja o kontroli należy do PIP, która może ją przeprowadzać niezależnie od przepisów o warunkowości społecznej – zgodnie z obowiązującym prawem krajowym.
